ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

«Εκκλησιαστικά και Μοναστικά Δίκτυα στο Βυζάντιο»

Στο πλαίσιο του Κέντρου Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης, ΚΕΔΙΒΙΜ του ΑΠΘ, το Τμήμα Βυζαντινής Θεολογίας του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών ΑΠΘ θα υλοποιήσει Σεμινάριο Επιμόρφωσης Πτυχιούχων ΑΕΙ με τίτλο: «Εκκλησιαστικά και Μοναστικά Δίκτυα στο Βυζάντιο».

Σκοπός

Η έρευνα περί των δικτύων αποτελεί ένα νέο επιστημονικό πεδίο για την Βυζαντινολογία, την Μεσαιωνολογία και την Θεολογία. Δια μέσου της αξιοποίησης πηγών διαφόρων κατηγοριών (επιστολογραφία, ιστορικά, θεολογικά και άλλα κείμενα, αρχαιολογικά ευρήματα κ.ά.) στοχεύει στην ανίχνευση των ποικίλων δικτύων, τα οποία οργάνωναν άνθρωποι της εποχής, συνήθως προσωπικότητες όπως εκκλησιαστικοί και πολιτικοί αξιωματούχοι, λόγιοι και συγγραφείς, όπως Πατέρες της Εκκλησίας, καλλιτέχνες, έμποροι και τεχνίτες. Τα δίκτυα αυτά δεν ταυτίζονται με μία θεσμική λειτουργία, όπως είναι η εκκλησιαστική ή η κρατική διοίκηση, αλλά λειτουργούν παράλληλα με αυτήν. Έχουν συνήθως την μορφή προσωπικής σχέσης, βασιζόμενα στις κοινές αντιλήψεις, την αλληλοεκτίμηση, την φιλία, την παιδεία και τα κοινά ενδιαφέροντα και επιδιώξεις. Η ύπαρξη και η λειτουργία των δικτύων αυτών παρήγαγε αποτελέσματα στην εκκλησιαστική ζωή, διότι συντελούσε στην ανταλλαγή θεολογικών απόψεων και, συνακόλουθα, στην δημιουργία σχολών θεολογικής σκέψης, στην επίλυση εκκλησιαστικών ζητημάτων ή και στην δημιουργία τους και βέβαια στον πολιτισμό, καθώς συντελούσε στην αύξηση του μορφωτικού και γνωστικού αποθέματος. Η θεολογική και βυζαντινολογική έρευνα έχουν παραγάγει ήδη ενδιαφέροντα αποτελέσματα στο πεδίο των δικτύων. Σκοπός του παρόντος προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι συμμετέχοντες πτυχιούχοι, μεταπτυχιακοί φοιτητές, υποψήφιοι διδάκτορες και ερευνητές την θεματική αυτή και να εξοικειωθούν με την σχετική έρευνα. Ειδικότερα, τα σεμινάρια θα εστιάσουν στην ύπαρξη εκκλησιαστικών και μοναστικών δικτύων από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες έως και την Τουρκοκρατία, στην σημασία τους και στην επίδρασή τους στην Εκκλησία, στην μοναστική ζωή και στον πολιτισμό. Θα αναδειχθούν οι προσωπικότητες εκκλησιαστικών ανδρών, μοναχών και μοναστριών, οι οποίοι μέσω των δικτύων διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εποχή τους, και θα αναδειχθούν και συναφή θεολογικά και γραμματολογικά ζητήματα, θέματα χειρόγραφης παράδοσης, ίδρυσης μονών, όπως και ο κοινωνικός αντίκτυπος όλων των παραπάνω.

Σε ποιους απευθύνεται

Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε αποφοίτους ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, μεταξύ των οποίων Καθηγητές Μέσης Εκπαίδευσης, οι οποίοι επιθυμούν να επιμορφωθούν, προκειμένου να βελτιώσουν τις δυνατότητές τους στο πεδίο της εργασίας τους, καθώς και σε εξειδικευμένους ερευνητές ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, οι οποίοι επιθυμούν να εντάξουν στο γνωστικό τους εξοπλισμό την έρευνα περί των δικτύων, διευρύνοντας έτσι τις γνώσεις τους στο πεδίο της θεολογίας, της εκκλησιαστικής ιστορίας και του βυζαντινού μοναχισμού, προκειμένου να χρησιμοποιήσουν τις γνώσεις αυτές στις έρευνές τους.

Τρόπος Επιλογής

• Θα γίνουν δεκτοί πτυχιούχοι Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
• Οι υποψήφιοι θα επιλεγούν αναλόγως των προσόντων τους (επιλογή με βάση το πτυχίο και το βαθμό τους, καθώς και άλλων τυπικών προσόντων όπως μεταπτυχιακές σπουδές, ερευνητικό έργο, γνώση ξένων γλωσσών) έως τη συμπλήρωση του μέγιστου αριθμού ακροατών (30 άτομα). Σε περίπτωση ισοψηφίας θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας.

Δομή Προγράμματος – Περιγραφή Μαθημάτων

Ο κύκλος των μαθημάτων επιμόρφωσης εκτείνεται στα δύο εξάμηνα του ακαδημαϊκού έτους 2020-2021. Θα πραγματοποιηθούν 26 ώρες μαθημάτων κατανεμημένες σε δεκατρία δίωρα μαθήματα ανά δεκαπενθήμερο (ημέρα Δευτέρα και ώρα 17:00 έως 19:00). Η έναρξη των μαθημάτων θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 2 Νοεμβρίου 2020, με λήξη στις 31 Μαΐου 2021. Ανάλογα με τις ανακοινώσεις του Υ.ΠΑΙ.Θ., λόγω της υγειονομικής κρίσης, η διεξαγωγή των μαθημάτων θα πραγματοποιηθεί, είτε δια ζώσης, είτε εξ αποστάσεως.

Τα μαθήματα περιλαμβάνουν τα εξής θέματα:

1. Α. Τσαλαμπούνη
   Η οργάνωση των Παύλειων κοινοτήτων: ένα παράδειγμα αρχαίας χριστιανικής δικτύωσης
2. Κ. Παπαδημητρίου
   Το δίκτυο των εκκλησιών του αποστόλου Παύλου κατά τις μαρτυρίες της Καινής Διαθήκης και η συμβολή του στη θεμελίωση και διάδοση του χριστιανισμού.
3. Χ. Αραμπατζής
   Δίκτυα επισκόπων κατά τον 5ο αιώνα και οι Γ΄ και Δ΄ Οικουμενικές Σύνοδοι.
4. Κ. Μποζίνης
   Δίκτυα σοφιστών και φιλοσόφων κατά την Ύστερη Αρχαιότητα και την Πρώιμη Βυζαντινή Περίοδο.
5. Α. Ζουγκανάρου
   Επιστολογραφικά, μοναστικά, κοινωνικά και εκκλησιαστικά δίκτυα που δημιούργησαν οι Καππαδόκες Πατέρες.
6. Δ. Κακλαμάνος
   Μοναστικά δίκτυα στην Κωνσταντινούπολη κατά τον 9ο αιώνα. Οι μαρτυρίες των αγιολογικών κειμένων.
7. Β. Κουκουσάς
   Ελληνικοί ναοί και μονές της Ιταλίας (βυζαντινή και μεταβυζαντινή περίοδος).
8. Κ. Χρήστου
   Δίκτυα Βυζαντινών λογίων κατά τον 11ο αιώνα.
9. Π. Υφαντής
   Ιστορικά μοναστήρια της Κύπρου.
10. Σ. Πασχαλίδης
    Μοναστικά δίκτυα και διαδρομές μοναχών την εποχή του αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.
11. Σ. Λάμπρου
    Κωνσταντινούπολη-Θεσσαλονίκη: Δίκτυα θεολογικής και πολιτιστικής προσφοράς στον Βαλκανικό κόσμο”.
12. Ε. Αμοιρίδου
    Εμπλεκόμενα, διαπλεκόμενα και συμπλεκόμενα εκκλησιαστικά δίκτυα στα μέσα του 15ου αιώνα: η περίπτωση της Συνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας.
13. Ι. Μπάκας
    Οι Έφοροι των απόντων: Τα δίκτυα στη διοίκηση του Οικουμενικού Πατριαρχείου από τα μέσα του 18ου έως τα μέσα του 19ου αιώνα.

Χώρος διεξαγωγής – Πιστοποίηση

• Ο χώρος διεξαγωγής του προγράμματος είναι η αίθουσα σεμιναρίων του κτηρίου όπου στεγάζεται το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών ΑΠΘ (Βασ. Όλγας 36, 1ος όροφος, κτήριο «Μέλισσα», Θεσσαλονίκη).
• Με το πέρας των μαθημάτων θα χορηγηθεί πιστοποιητικό επιμόρφωσης.

Αιτήσεις

Στην αίτηση πρέπει απαραίτητα να επισυναφθούν τα παρακάτω δικαιολογητικά:

• Αντίγραφο πτυχίου
• Σύντομο βιογραφικό σημείωμα.

Ο Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος            

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Π. ΧΡΗΣΤΟΥ

Καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής

και Κοινωνικής Θεολογίας ΑΠΘ